Akalazia

Çfarë është akalazia?

Akalazia është një sëmundje e rrallë që prek muskujt e ezofagut, tubit të gëlltitjes. Emri “akalazi” do të thotë “pamundësi relaksimi,” duke iu referuar paaftësisë së sfinkterit të poshtëm ezofageal—muskulit unazor që ndodhet mes ezofagut dhe stomakut—për t’u hapur dhe lejuar kalimin e ushqimeve në stomak. Kjo paaftësi shkakton vështirësi në gëlltitje, duke bërë që pacientët të përjetojnë shqetësime të konsiderueshme.

Si funksionon normalisht ezofagu?

Ezofagu është një strukturë komplekse që ka tri pjesë funksionale:

1. Sfinkteri i Sipërm Ezofageal: Ky sfinkter, i përbërë nga muskuj unazorë, ndan ezofagun nga fyti dhe qëndron i mbyllur në shumicën e kohës për të parandaluar kalimin e ushqimeve nga ezofagu në fyt.
2. Trupi i Ezofagut: Një tub muskulor me gjatësi rreth 20 cm, që ndihmon në transportimin e ushqimit drejt stomakut.
3. Sfinkteri i Poshtëm Ezofageal: I vendosur në fund të ezofagut, ky sfinkter mban një rol të ngjashëm me sfinkterin e sipërm, duke parandaluar kthimin e ushqimeve dhe lëngjeve acide nga stomaku në ezofag.

Gjatë gëlltitjes, sfinkteri i sipërm hapet, duke lejuar kalimin e ushqimeve dhe pështymës në ezofag, ndërsa muskujt e ezofagut kontraktohen në mënyrë progresive për të shtyrë ushqimin në drejtim të stomakut.

Si diagnostikohet akalazia?

Diagnostikimi i akalazisë shpesh fillon me shqyrtimin e historisë mjekësore të pacientit. Simptomat e zakonshme përfshijnë disfaginë (vështirësi në gëlltitje), regurgitimin e ushqimeve, dhimbjen në kraharor dhe humbjen në peshë. Këto simptoma mund të përkeqësohen me kalimin e kohës dhe shpesh udhëheqin në një diagnozë të vonuar.

Metodat Diagnostikuese

1. Studimi me Rreze X: Një ekzaminim që përdor kontrastin e sulfatit të bariumit për të vizualizuar ezofagun. Në rastin e akalazisë, do të shihen zgjerimi i pjesës së mesme të ezofagut dhe ngushtimi karakteristik i pjesës së poshtme.
2. Manometria Ezofageale: Ky test mat presionin e muskujve të ezofagut gjatë gëlltitjes dhe ndihmon në identifikimin e anomalisë së funksionit të muskujve.
3. Endoskopia: Një procedurë që lejon mjekun të shikojë brendësinë e ezofagut dhe të përjashtojë sëmundje të tjera, si kancerin ezofageal.

Si trajtohet akalazia?

Trajtimi i akalazisë është multifaktorial dhe përfshin disa metoda:

1. Mjekimi Oral

Medikamentet orale si nitrate dhe kalcibllokues ndihmojnë në relaksimin e sfinkterit të poshtëm ezofageal. Megjithatë, këto medikamente shpesh ofrojnë lehtësim të përkohshëm dhe mund të kenë efekte anësore.

2. Dilatacioni

Dilatacioni i sfinkterit të poshtëm ezofageal është një procedurë që përfshin përdorimin e një balloni për të zgjeruar sfinkterin. Kjo procedurë ka një shkallë suksesi prej 60-95%, por mund të ketë rreziqe, siç është çarja e ezofagut.

3. Kirurgjia (Ezofagomiotomia)

Ezofagomiotomia është një procedurë kirurgjikale që përfshin prerjen e sfinkterit të poshtëm ezofageal për të lehtësuar kalimin e ushqimeve. Kjo procedurë ka një shkallë më të lartë suksesi sesa dilatacioni, por nuk garanton shërim të përhershëm.

4. Injeksioni me Botoks

Injeksioni i botoksit në sfinkterin e poshtëm është një opsion jo-kirurgjik që ofron lehtësim për disa muaj. Kjo është një procedurë e shpejtë dhe e sigurt për pacientët e moshuar ose ata me rrezik të lartë për kirurgji.

Akalazia në një Vështrim

• Akalazia është një sëmundje e rrallë që ndikon në muskujt e ezofagut dhe sfinkterin e poshtëm ezofageal.
• Shkaku i saktë është i panjohur, por lidhet me degjenerimin e funksionit të muskujve.
• Simptomat përfshijnë disfagi, dhimbje në kraharor dhe regurgitim.
• Trajtimi përfshin mjekim oral, dilatacion, kirurgji dhe injeksion me botoks.

Akalazia kërkon një qasje të kujdesshme diagnostikuese dhe terapeutike për të menaxhuar simptomat dhe për të parandaluar komplikimet. Nëse përjetoni ndonjë simptomë të lidhur me gëlltitjen, është e rëndësishme të konsultoheni me një profesionist mjekësor për të marrë një diagnozë dhe trajtim të saktë.